Ay Kayak Ngata?
Daddad-at na si Pearl Gonzaga 

Kanan di ikaapat ay bilin nan Kabunyan ay “Respetuenyo nan ama ya inin-a yo.” Nu dengngen di inung-a na et kanan da ay “Heh, ay tet-ewa sa. Adulaamin kadi sa.” Wada anak ay mangibaga si kagtuna nu bumabaesda isnan kinairot di ama ya inin-a da. Kanan di tapina en “kumaan tako ketdi ta taynan tako nan baey da ay baey di sino anay.” No dengngen di amam-a nan han kagtodi et namnamed ay bumunget da. Wada nan aped mamamaid ay egay pay nemnemen umuna… 

Wada nan esa ay istorya ay panggep si unga ay nan layden na et mang-ey wada. Kanan nan anak isnan ama na en “Iyalim nan baon ko ta umeyak ilan nan balkadak ta umey kami makiuskila.” Baken upay uskilaan nan umayan da ay inuman.  Iyadin di balkada na ay enda uminom ngem napilit nan unga. Kanana ay kaya na ay sumaa ay mangtatalikud nu mensangsanggid nan amana, kaya na ay mangirasun nu sino nan damag inana. 

Sumaa ay nabute-buteng et men-abo-abo nan ama na. Kanana en “Umey kas enka umeyan, enka umila si inka makikanan, inka uminap si menlagbuam ta enka menbiag ed into!” Nensasaluno et nan kali ay kaneg adi kalpas. “Egay ko siniken sik-a ta umey ka mangiwasit, umeyka umisakkey. Egay ko siniken sika ta enka menwalwalang sisa, sino nan umibabainam! Isakom nan badom ta enka ed pun di kabbatan!” 

Kumali pay nan ina na: “Nu dengngem nan kali ay et usto! Ay maid naad-adal mo uppay ed iskwilaan? Ayew uppay nan umey mi inlaglagbuan ay mid uppay mantetee isnan utek mo? Alam nan badum ta kumaan ka. Kanam ay kayam isunga anusam.” 

Umaga pay nan unga ay menbabawi. Kanana en “Sino pay nan aped ko ikikkan, maid basol da amak si pagbutbutengak. Egay ko sinalsaludsod sinan awak ko no kayak ay menbiag ay maid da amak. Nay et ay mangpakaanda. Ay kayak ay umey menlagbo ay maid ammuk si obla? Ay kayak ay adi mangan si inagew? Ay kayak ay maseyep sinan kabbatan?” 

Pakawanen yo sak-en ta nenbasol ak et kumaanak ay tet-ewa ta bumainak issan inkakkak. 

Datako ay inung-a, sino pay tet-ewa nan begew ay iyaantako san amma ya inna tako si men-agaanda? Palalo, palalo ay adak maawatan nu apay ay pibakes ya pinaamak da ina ken ama. Adik et maisagong nan agew ay nal-os.

Ang Pinag-uusig 

Patang-pata na ang katawan ni Dagul. Halos mapudpod na ang kanyang mga paa dahil sa pagtakbo na kanyang ginawa. Kumakalam at kumukulo nang malakas ang kanyang sikmura. Nararamdaman niyang nagkikiskisan ang kanyang mga bituka at ang hapdi ay hindi yata niya matatagalan. Napakasarap ng amoy na nasagap ng matalas niyang ilong, nanggagaling ang simoy mula sa isang restawrant ng Intsik sa di kalayuan. ‘Nacagang Eatery’ anito sa karatula.  Wala siyang perang pambayad ng pagkain kaya’t binalak niyang pumasok at magnakaw, ngunit natakot din siya dahil malalaki ang katawan ng mga guwardiya na nasa pintuan. 

Dumako na lamang siya sa may basurahan, pinagtiyagahan niyang kainin anuman ang pwede pang ipanlaman-tiyan na matatagpuan doon. Awang-awa siya sa kanyang sarili. “Hindi ganito ang buhay ko kung di ako napaalis sa aming lugar.” 

“Magnanakaw!....Batugan….! Mandarambong!” Naririnig pa niya ang sigaw ng kanyang mga katribu sa kabundukan nang hinahabol siya ng mga kababayan at desidido talagang patayin. “Hindi ka nararapat sa lugar na ito, lumayas ka!” 

Ang dahilan ng pagkakagalit ng kanyang mga kababayan ay inaamin niya ngayong totoo. Noon, talagang kinatatakutan siya sa kanilang lugar dahil siya ang kilalang siga doon. Walang pwedeng makaangal sa kanya sapagkat siya ang may pinakamalaking katawan. Lahat ng ninanais niya ay natutupad. Walang problema ang pagkain sa kanya, kahit di siya magtrabaho ay nakakaagaw siya ng pagkain mula sa lahat. Kahit akmang isusubo na ng iba ay inaangkin pa niya. 

Ang kanyang kabulastugan ay nagkaroon ng hangganan. Minsan, isang bata ang kumakain ng masarap na patong bundok ang kanyang nais agawan, ngunit nanlaban ang bata. Dahil sa galit niya, napatay niya ang bata. Ang insidenteng iyon ay nagdulot ng matinding galit mula sa mga kababayan. Nagkaisa ang mga ito para siya ay harapin. Nang wala siyang laban, natagpuan na lamang niya ang kanyang sarili na tumatakas mula sa lugar nila. 

Kumakalat na ang dilim sa paligid. Kailangan niya ng lugar na papahingahan. Pumasok siya sa isang madilim na eskinita ng Dogo City. Walang katau-tao doon, at kakaunti ang ilaw sa mga tahanan ng mga iskwaters. Sa di kalayuan na kanyang mararaanan ay may mga tambay na nag-iinuman. Tahimik siyang dumaan at ayaw niyang mapansin sana ngunit napansin niyang nagkalabitan ang mga tambay nang makita siya. Iba ang ngisi ng mga ito at mabilis na lumapit para palibutan siya. Napaatras na lamang siya at nagbalak tumakas ngunit huli na ang lahat. Bago pa man siya makalayo ay napakatigas na bagay na ang dumapo sa kanyang batok na naging dahilan para mapalugmok siya sa maputik na kalsada. 

“Ang laking aso nito p’re, masarap na pulutan hehehehe,” narinig niyang patawang sinabi ng isa. Napapikit na lamang si Dagul nang makita ang baseball bat na muling palapit na naman sa kanyang ulo.

A common story
Lorcel Mae Agaled 

Vhera is the only child in the family. Her parents separated because they are not compatible with each other. When she was still a baby, her mother left them and ran with another man. So, Vhera grew under the care of his father.

As time goes by, Vhera continues her studies in high school but unluckily, she stopped because of her bad vices. At her young age, she learned how to smoke and drink alcoholic beverages by the influence of her peers. There were even times that she goes home late at night and there were also times that she’s not going home.

Vhera’s father is a busy parent. Every day, he’s in the field or somewhere just to work in order to provide Vhera’s need. But, everytime, Mang Juanito always reminds her to study and go back to school for her own good. She however set aside those good reminders. She prioritizes going with her groupmates than to go back to school. She just wants to mess around and enjoy the company of his adventurous friends. “Life,” she said, “is short. Stop worrying and enjoy life!”

Many hearsays and stories about her daughter reach Mang Juanito. For long time he did not want to believe it because his Vhera’s attitude while she talks to her does not picture what they are talking about her. A drinker, marijuana smoker, and even sleeps with her boyfriends? He just can never believe in these. “Lies!” he said.

One time however, Mang Juanito was walking home and he will pass by the store. Vhera was there drinking with her new male friends but when she saw her father, she immediately asked permission from the group to go somewhere, but she did not go far away and hid from a distance so that she can return when her father passes.

While she was in hiding however, the young men drinking talks about her without knowing she’s there. They are making agreements and bets for who’ll be the first to sleep with her, unaware that the old man who stopped by to buy sardines for dinner is her father. Upon hearing those silly conversations, Mang Juanito burst out of anger, and starts kicking the tables and grabbing the young men. He was mad, and he was out of control. “No one talks about my daughter like that!”

Unfortunately, the young men are armed with swiss knifes. While Mang Juanito grabs one of them, three others stabbed him from behind. Vhera’s father instantly collapsed and extreme pain is pictured in his face. Thick blood is coming out from his nose. Her daughter does not know how, but she was at instant standing beside her father. When the father looks at his daughter’s eyes, he is able to speak his last words. “I will never believe what they say about you. I …. l…ove ….  you.”

Her feet were planted in the ground. While she noticed the pairs of shoes running away and people are starting to assemble and shouting for help, no sound is registering in her ears. The world seems to stop moving and it seems will never start moving again.